اهمیت راهبردی صنعت گاز برای ایران

رضا پدیدار

این درحالی است که به گزارش بریتیش پترولیوم (BP) ایران بزرگ‌ترین دارنده ذخایر نفت و گاز جهان است و با این وجود در رتبه‌بندی صادرکنندگان جهان، مقام بیست‌وپنجم از آن ایران است. این جایگاه در رده‌بندی صادرکنندگان بیشتر به‌دلیل مشکلات سال‌های جنگ تحمیلی، اعمال تحریم‌های یکجانبه و دسترسی نداشتن ایران به تجهیزات روز جهان ایجاد شده است؛ هرچند به باور بسیاری از تحلیلگران انرژی، این دلایل نمی‌تواند برای عقب‌ماندگی صنعت گاز ایران در کسب رتبه‌های برتر صادرکنندگان جهانی، قابل قبول باشد.

بااین همه جایگاه انرژی و ارتباط آن با سایر فعالیت‌های صنعتی، تولیدی و به‌طور کلی اقتصادی کشور باید مدیریت و نقش تعیین‌کننده مخازن راهبردی گاز در آینده اقتصاد کشور نمایان شود. تاثیر حوزه انرژی بر اقتصاد جهان با محوریت گاز، نشانگر آن است که بخش‌های زیادی از اقتصاد کشورها، به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم متاثر از میزان دسترسی و استفاده از انرژی نفت و گاز بوده و خواهد بود. ایران نیز از این قاعده مستثنا نیست. اقتصاد کنونی جهان باوجود رقابت‌های بی‌وقفه و استفاده از مزیت‌های نسبی همچنان به انرژی نفت و گاز و تامین امنیت آن وابسته است. همانگونه که اشاره شد انرژی نقطه حرکت و سنگ بنای توسعه اقتصاد جهانی است و در دنیای امروز باید گفت انرژی خود از ارکان قدرت به‌شمار می‌رود.

بنابراین استفاده بهینه از مخازن موجود گاز به‌عنوان جایگزین قطعی انرژی نفت با بهره‌گیری از روش‌های نوین مدیریت استراتژیک می‌تواند باوجود تحریم‌های مستقیم و غیرمستقیم، یکی از راهکارهای اقتصاد مقاومتی در حوزه انرژی تلقی شود و در صورت کاهش سقف فروش نفت خام می‌توان از گاز به‌عنوان موتور محرک تولید استفاده کرد.

امروز اقتصاد ایران در ساختار اقتصاد مقاومتی می‌تواند با بهره‌گیری از توانمندی‌های موجود، در جاده رشد و توسعه گام بردارد. این مهم در حالی قابل دستیابی است که براساس تحلیل‌های انجام شده در قرن بیست‌ویکم، انرژی و به‌طور مشخص نفت و گاز طبیعی از مهم‌ترین مولفه‌های تاثیرگذار در تولید ثروت و قدرت به‌شمار می‌روند.

بنابراین کشورهای دارنده منابع گاز طبیعی می‌توانند با طراحی و دنبال کردن اهداف استراتژیک، باتوجه به تحولات و رقابت شدید کشورهای جهان به‌ویژه کشورهایی که در آستانه صنعتی شدن قرار دارند؛ ضمن تامین انرژی مورد نیاز تولید به تحول اساسی و رشد همه‌جانبه‌دست یابند.

آخرین مطالعات انجام شده ازسوی آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) نیز نشانگر آن است که باتوجه به تحولات اقتصاد جهانی، رقابت شدید کشورهای تازه صنعتی شده آسیا با سایر قدرت‌های جهانی و نیاز روزافزون آنها به انرژی (نفت و گاز) تا ۳۰ سال آینده به نقش و اثرگذاری این عامل افزوده خواهد شد.

به‌علاوه در میان منابع هیدروکربوری، اهمیت و اثرگذاری گاز به جریانی سیستمی و استراتژیک در سیاست‌های انرژی مبدل شده و کشورهایی که دارای ذخایر انرژی (نفت وگاز) هستند، از اهمیت استراتژیک بالاتری در سیاست بین‌الملل برخوردارند و می‌توانند روند رو به توسعه خود را با برنامه‌ریزی و نگاه بلندمدت ادامه دهند. همچنین باتوجه به نقش این انرژی سوختی در تامین نیاز انرژی جهان، کشورهای دارنده منابع سوختی به‌ویژه گاز طبیعی همواره قادر خواهند بود بااعمال روش‌های متداول مدیریتی ضمن حفظ منابع اقتصادی، ظرفیت‌های جدیدی برای توسعه اقتصاد ملی و بین‌المللی ایجاد کنند. این روند برای حفظ و توسعه ظرفیت‌های تولید گاز به‌ویژه در میدان‌های مشترک باید با فوریت و اتحاد برنامه‌ریزان و تصمیم‌گیرندگان محقق شود.

ناگفته نماند که منابع عظیم گاز ایران علاوه بر نقش‌آفرینی در توسعه اقتصادی، می‌تواند عاملی موثر باشد تا ایران نیز بتواند در چارچوب اهداف استراتژی، نقش موثری در مدیریت انرژی منطقه ایفا کند و از تمام زوایا به اهمیت راهبردی انرژی گاز و جریان ژئوپلتیک انرژی (گاز) بپردازد. اما در تداوم بحث ضرورت دارد جایگاه انرژی گاز در آینده ایران و جهان را مورد مطالعه قرار داده و سهم انواع حامل‌های انرژی اولیه در تامین تقاضای انرژی جهان را درحال‌حاضر و نیز دو دهه بعدی محاسبه کرد. در بخش بعدی این نوشتار به جایگاه انرژی گاز در آینده ایران و جهان می‌پردازیم.

منبع: روزنامه گسترش صمت

 عضو کانال اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران در تلگرام شوید

[صفحه چاپ]

---

ثبت نظر شما:

نام
پست الکترونیکی
تلفن
نظر